Emeklilik, pek çok insan için uzun bir çalışma hayatı sonrası gelen keyifli bir mola gibidir. Çoğu insan uzun yıllar çalıştıktan sonra emekliliğin hayalini kurar ve bu dönemi adeta bir özgürlük ve konfor zamanı olarak nitelendirir. Emekli olduktan sonra kimi insan uzun zamandır istediği hobilere vakit ayırmayı dener, kimileri ise hayalini kurduğu yolculuklara çıkar. Ancak, planlar ve hayaller ne olursa olsun bu dönemde istenilen her şeyi gerçekleştirebilmenin tek sırrı doğru bir yatırımdan geçer.
Uzun vadeli yatırım planları ile doğru bir emeklilik planlaması yapılabilir ve bu sayede daha rahat ve güvenli bir emeklilik hayatı yaşanabilir. Emeklilik planlaması nedir ve neden gereklidir, BES (Bireysel Emeklilik Sistemi) nasıl çalışır, emeklilik fonları ne işe yarar gibi pek çok soruya yanıt vererek emeklilik için yatırım yapmanın önemini yazımızın devamında keşfedebilirsiniz. Gelin, doğru bir yatırım için emeklilikte neler yapılabilir, ne zaman ilk adımı atmak gerekir hepsine yakından bakalım.
Emeklilik Planlaması Nedir ve Neden Gereklidir?
Emeklilik planlaması, kişinin çalışma hayatı boyunca elde ettiği kazançları en doğru şekilde değerlendirmesi, birikimlerini başarılı bir şekilde yönetmesi ve emekli olma zamanı geldiğinde kendisini finansal olarak güvende hissetmesini sağlayacak stratejilerin oluşturulmasıdır.
Bu planlama sayesinde kişiler hem emekli olduklarında yaşam standartlarını korumaya devam edebilir hem de kendilerinin ve sevdiklerinin daha rahat bir yaşam sürmesine destek olabilir. Öte yandan, yaş alma süreciyle birlikte oluşabilecek risklerin ve özellikle sağlıksal olumsuzlukların üstesinden en etkili şekilde gelmek için emeklilik planlamasından faydalanılabilir. Ayrıca geleceğin belirsizliğine karşı önlem alabilme imkanı da sunan emeklilik planlaması, çeşitli mali yükümlülükler için de güvence sunabilir. Bu konuyu üç alt başlıkta değerlendirmekte fayda var:
Yaşlılıkta gelir azalması ve artan sağlık giderleri
İster özel ister kamu çalışanı olsun emeklilikle birlikte kişinin alacağı maaş miktarı düşer. Bunun yanı sıra çalışırken elde edilen birtakım ek gelirler de ortadan kalkar. Primler, yıl sonu bonusları, ek ödemeler, ek mesai ücretleri gibi maaşın yanı sıra ek gelir imkanı sunan seçenekler, emeklilik döneminde devam etmediği için emeklilikte elde edilen net gelir yalnızca emekli maaşıdır; eğer ki kira geliri, faiz gibi farklı ek gelir kaynakları yoksa. Ancak bir tarafta ele geçen maaş miktarı düşerken diğer tarafta ilerleyen yaşla birlikte sağlık giderleri artmaya başlar.
Elbette ki her emekli için durum böyle olmak zorunda değil, ancak yaş alma sürecinin kaçınılmaz bir parçası olarak sağlık harcamaları yükselişe geçer. Bunun nedeni yaşa bağlı ortaya çıkan birtakım rahatsızlıklar, sağlık kontrollerinin sıklaşması veya özel ya da tamamlayıcı sağlık sigortalarının poliçe ücretlerinin artması olabilir. Dolayısıyla bir taraftaki artışı ve diğer taraftaki düşüşü dengeleyebilmenin yolu doğru bir emeklilik planlaması yapmaktan geçer.
Emeklilik dönemine dair finansal riskler
Mevcut gelir miktarının emeklilikte düşmesi ve sağlık harcamalarının artması emeklilik dönemine dair en kritik finansal riskler arasında yer alsa da riskler bu kadarla sınırlı değil. Yıllar içerisinde gerçekleşebilecek olası yasa değişiklikleri de önemli bir risktir. Vergi oranlarının değişmesi, emekli maaşlarının farklı bir şekilde hesaplanmaya başlanması veya emeklilik yaşının güncellenmesi gibi durumlar da bu döneme ait değerlendirilmesi gereken risklerdir. Öte yandan yıllar içinde enflasyon, birikimlerin alım gücünü azaltabilir veya piyasalardaki çeşitli dalgalanmalar veya yanlış yatırım birikimlerin erimesine neden olabilir. Bu nedenle emeklilik planlaması yaparken erken davranmak ve doğru adımları takip etmek çok önemlidir.
Uzun vadeli hedefler için erken planlamanın önemi
Emeklilik planlaması, içerisinde ‘emeklilik’ kelimesini barındırdığı için sanki emeklilikte yapılması gereken bir düzenlemeymiş gibi gelebilir. Ancak doğrusu ne kadar erken yapılırsa o kadar iyi olduğudur. Erken yaşlarda emeklilik planlaması yapmaya başlamak hem birikimlerin uzun yıllar daha doğru bir şekilde yönetilmesine yardımcı olur hem de kişinin kendisini özellikle zihinsel olarak çok daha rahat hissetmesini sağlar.
Elbette ki pek çok insan bir sabah uyanıp da emekli olduğunda bir daha herhangi bir maddi kaygı gütmeden yaşamaya devam etmenin hayalini kurar. Ancak böylesi bir senaryo kendiliğinden gerçekleşmez. Finansal bağımsızlık ne kadar erken yaşta sağlanırsa kişinin geleceğe dair kararlarını yönetmesi, emekliliğe geçiş sürecini daha rahat yaşaması, yaşam kalitesini koruması ve birikimlerini değişken piyasa koşullarından etkilenmeden kontrol altında tutabilmesi o kadar kolaylaşır.
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Nedir?
Bireysel emeklilik, emeklilik döneminizde ek bir gelir sağlamak için bugünden başlayarak düzenli birikim yapma olanağı sağlayan, devlet destekli, uzun vadeli tasarruf ve yatırım sistemidir.
BES nasıl çalışır?
Peki, BES nasıl çalışır? Sisteme yatırılan katkı paylarının %30’u oranında devlet katkısı sağlanır. Sahip olunan tüm bireysel emeklilik sözleşmeleri için toplam yıllık devlet katkısı miktarı, yıllık brüt asgari ücretin %30’unu geçemez. 56 yaş ve minimum 10 yıl sistemde kalma şartını sağladığınızda emekliliğinizde ek gelir elde edebilirsiniz. Sisteme düzenli ödemeler yaparak birikimlerinizi yıllar içerisinde büyütebilirsiniz.
Devlet katkısı ve avantajları
Devlet katkısı %30’dur. Devlet katkısı sayesinde daha çok katkı payı ödediğinizde daha fazla kazanç sağlayabilirsiniz. Emekliliğe hak kazandığınızda birikimlerinizi toplu olarak, sizin belirleyeceğiniz bir geri ödeme planı dahilinde düzenli olarak veya yıllık gelir sigortası ürünü satın alarak geri alabilirsiniz. BES ile daha erken emekli olma ve daha erken gelir imkanı sağlama fırsatını yakalayabilirsiniz. Bireysel Emeklilik Sistemi, uzun vadeli birikimler için teşvik edicidir. Ayrıca, 18 yaş altındaki çocuklarınızı da sisteme katılımcı olarak dahil edebilir, onlar adına katkı payı yatırabilir, yatırılan katkı paylarının %30'u oranında devlet katkı payı ödemesi alabilirsiniz.
BES ile emeklilikte güvenli gelir sağlama
BES ile emekliliğinizi çok daha rahat ve konforlu geçirebilir, kendinizi ve sevdiklerinizi finansal güvence altına alabilirsiniz. Aylık katkı paylarını artırarak veya toplu yatırımlar yaparak birikiminizi büyütebilirsiniz. Devlet katkısından faydalanarak birikimlerinizin yıllar içinde artmasını sağlayabilirsiniz. Biriken ve değerlenen parayı emekli olduktan sonra aylık ve yıllık olarak geri alabilir, geleceğin belirsizliğine çok daha iyi şartlarda hazırlanarak yaşam standartlarınızı koruyabilirsiniz.
Emeklilik Fonları ile Uzun Vadeli Yatırımın Gücü
Yatırım fonları ve özellikle emeklilik fonları, uzun vadeli yatırım yapmak için oldukça uygun araçlardır. Doğru bir strateji ile izlendiğinde emeklilik fonları ile finansal güvence sağlanabilir.
Emeklilik fonları nasıl çalışır?
Emeklilik fonları kişilerin uzun vadeli yatırımlar yaparak çalışma hayatlarını sonlandırdıklarında finansal açıdan güvende hissetmelerine destek olan yatırım araçlarıdır. Kişiler, emeklilik fonlarına belirlemiş oldukları tutarda düzenli olarak yatırım yaparlar ve bu fonlar, hisse senedi, tahvil ve benzeri farklı finansal enstrümanlara dağıtılarak yönetilir, bir uzman desteği ile süreç en etkili şekilde izlenebilir. Emeklilik planınız çerçevesinde, yatırım yapmak istediğiniz fonu alabilir, istediğiniz risk derecesini seçebilirsiniz. Öte yandan, Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) ise devlet katkısı da sağlanır ve böylece uzun vadeli yatırımlar teşvik edilir.
Fon seçimi ve risk profili
Fon seçimi ve risk profili, emeklilik fonlarında yatırım yaparken dikkate alınması gereken en önemli unsurlardandır. Yatırımcıların risk toleransına göre fon seçimi yapılabilir. Yatırım fonları en düşük riskliden en yüksek riskliye doğru değerlendirilerek uygun şekilde seçilebilir.
Emeklilik İçin Yatırım Yapmaya Ne Zaman Başlanmalı?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi uzun vadeli hedefler için ne kadar erken yatırım yapmaya başlanırsa o kadar iyi. Her ne kadar emeklilik yatırımlarına başlamak için net bir yaş aralığı olmasa da, çalışmaya ilk başladığınız 20’li yaşların ideal olduğu söylenebilir. Ancak, 30’lu yaşlar da avantajlar sunabilir. Fakat özellikle 50’li, 60’lı yaşlar, geç olabilir.
Mümkünse para kazanmaya başladığınız dönemde küçük birikimlerle de olsa yatırım yapmaya başlayabilirsiniz. Yaşamın ilerleyen yıllarında da gelirinizin artmasına bağlı olarak birikimlerinizi de artırabilirsiniz. Yine de 20’li veya 30’lu yaşlarda emeklilik için yatırım yapmaya başlayamasanız bile her yaşta emekliliğe yatırım yapmanın mümkün ve kıymetli olduğunu unutmayın.
Emeklilik Planlaması Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Emeklilik planlaması yaparken bazı hususlara dikkat etmek, sürecin ve birikimlerinizin en doğru şekilde yönetilmesini destekleyebilir:
- İlk olarak yapmanız gereken kendi emekliliğinizi düşünmek. Nasıl bir emeklilik hayali kuruyorsunuz? Yaşam standartlarınızın nasıl olmasını bekliyorsunuz? Emekliliğinizi nasıl geçirmeyi planlıyorsunuz? Ne zaman emekli olmayı düşünüyorsunuz? Mevcut şartlarınızı korumak için tahmini ne kadar geliriniz olmalı? Tüm bu soruları cevaplayarak başlarsanız yol haritanızı daha doğru bir şekilde çıkarabilirsiniz.
- İkinci adım mevcut şartlarınızı değerlendirmek. Gelir-gider dengeniz nasıl, en çok harcama yaptığınız alan hangisi, borcunuz var mı, birikim yapmak için ne kadar bütçe ayırabilirsiniz, hepsini detaylıca cevaplandırın.
- Sıradaki adım ise mümkün olan en kısa sürede emeklilik için yatırım yapmaya başlamak. Dilerseniz bir uzman desteği ile yola çıkabilir, birikimlerinizi en doğru şekilde yönetmek ve geleceğe finansal güvence çatısı altında hazırlanmak için profesyonel destek alabilirsiniz.
- Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) veya özel emeklilik fonlarını değerlendirin. Farklı yatırım araçlarını inceleyin, mümkün olduğunca portföyünüzü genişleterek olası riskleri en aza indirin.
- Yaş almayla birlikte sağlık harcamalarının artacağını ön görerek sağlık harcamalarınızı en uygun şekilde yönetmek için mümkünse bir özel sağlık sigortası veya tamamlayıcı sigorta yaptırın.
- Eğer yapabiliyorsanız pasif gelir kaynakları oluşturmaya başlayın veya ileride pasif gelir kaynaklarına sahip olmak için bugünden neler yapabileceğinizi araştırın.
Ve unutmayın; uzun vadeli bir emeklilik planı için erkenden adım atmak büyük avantajlar sağlayabilir.
Emeklilikte Neler Yapılabilir?
Emeklilik, belki de pek çok insanın heyecanla beklediği bir dönem olsa da uzun yıllar çalışmanın ardından işe gitmeden nasıl bir hayat sürdürüleceği, emeklilikte neler yapılabileceği çoğu insan için zorlayıcı sorular olabilir. Ancak, emeklilikte yapılabilecek pek çok aktivite var. Bunların en başında hobiler geliyor. Belki bir enstrüman çalmayı öğrenebilir, belki bir el işi kursuna yazılabilir, belki de bahçe işleriyle ilgilenmeye başlayabilirsiniz.
Ayrıca, seyahat etmek de her zaman iyi bir seçenek olabilir. Yurt içi veya yurt dışı turlarına katılabilir, farklı kültürleri keşfedebilir, uzun araba yolculuklarına çıkabilir veya gemiyle dünyanın etrafında dolaşmak isteyebilirsiniz. Seçenekler sonsuz. Gönüllü aktivitelere katılabilir, çevrenin korunmasına destek olabilir, sokak hayvanlarının yaşam şartlarını iyileştirebilir, mesleğiniz veya ilgi alanlarınız doğrultusunda danışmanlıklar verebilirsiniz. Elbette birikimlerinizi değerlendirmeye ve yatırımlarınızı yönetmeye de devam edebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
BES mi yoksa klasik yatırım araçları mı daha avantajlı?
BES mi yoksa klasik yatırım araçları mı daha avantajlı sorusu, hem kişiden kişiye hem de farklı değişkenlere göre farklılık gösterebilir. Şöyle ki BES, uzun vadeli plan yapan, daha düzenli bir şekilde birikim yapmayı amaçlayan ve devlet katkı payından faydalanmak isteyenler için çeşitli avantajlar sunarken; klasik yatırım araçları daha esnek ve kazançlı seçenekler sunabilir, ancak bu tür araçların da kendi içerisinde barındırdığı riskler vardır. Dolayısıyla yatırım hedeflerinize, belirlediğiniz vadeye veya risk toleranslarınıza göre karar vermenizde fayda var. Uzman görüşü de bu sorunun cevabını daha etkili bir şekilde vermenize yardımcı olabilir.
Emeklilik fonumu nasıl seçmeliyim?
Emeklilik fonu seçerken ilk adım risk profilini belirlemek ve fonun getiri performansını incelemektir. Öte yandan fonun büyüklüğü, varlık dağılımı, süresi ve türü gibi değişkenlerin de doğru analiz edilmesi gerekir.
Emeklilik için ayda ne kadar biriktirmeliyim?
Emeklilik için ayda ne kadar biriktirmeliyim sorusunun cevabı kişinin beklentilerine, mevcut gelir ve giderlerine, nasıl bir emeklilik yaşantısı istediğine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Önemli olan mümkün olduğunca erken başlamak ve düzenli bir şekilde birikim yapmaya devam etmektir. Ayda ne kadar biriktireceğinize ise gelir-gider dengenize ve yatırımlarınıza ayırabileceğiniz bütçeye göre karar verebilirsiniz.
Erken emeklilik için yatırım stratejisi nasıl olmalı?
Erken emeklilik, emeklilik için belirlenmiş yaştan ve dolması gereken prim gününden önce iş yaşantısını tamamlamak anlamına gelir. Ve pek çok kişi için de hayali kurulan durumlardan biri olabilir. Erken emeklilik ile kişi, kendi belirlediği bir zamanda emekli olabilir ve yaşam standartlarını koruyacak şekilde kendisini finansal güvence altına alabilir ve özgürlüğün tadını çıkararak yalnızca keyif aldığı işlerle ilgilenebilir. Bu durumun gerçekleşebilmesi için kişinin mümkün olan en erken yaşta birikim yapmaya ve pasif gelir kaynaklarını artırmaya başlaması gerekir; ki bu sayede çalışma hayatını tamamladığında ihtiyaçlarını karşılayabilecek ve isteklerini yerine getirebilecek kazançları elde edebilsin. Erken yaşlarda birikim yaparak, yatırım portföyünü çeşitlendirerek, BES, gayrimenkul, hisse senetleri gibi farklı yatırım araçlarını gelir-gider dengesine en uygun şekilde değerlendirerek erken emeklilik için doğru stratejiler belirlenebilir. Bir uzman desteği ile de en doğru yol haritası çıkartılabilir.
UYARI NOTU:
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
Yatırım yapmadan önce kendi risk ve getiri tercihlerinizi öğrenmeli ve her halükarda söz konusu faaliyetler için yetkili bir kuruluşu ile çalışmanızı ve diğer kaynaklardan faydalanmanızı öneririz. Zira sadece buradaki bilgilerle yatırım yolculuğunuza başlamanız beklediğiniz sonuçları doğurmayabilir. Beklentileriniz kapsamında bir getiri elde edemeyebileceğiniz gibi, risk algınızın üzerinde bir kayıp yaşayabilirsiniz. Buradaki yazılarda yer alan bilgiler, ulaşılabilen ilk kaynaklardan iyi niyetle ve doğruluğu, geçerliliği, etkinliği velhasıl her ne şekil, suret ve nam altında olursa olsun herhangi bir karara dayanak oluşturması hususunda herhangi bir teminat, garanti oluşturmadan, yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla derlenmiştir. İşbu yazılardaki yorumlardan; eksik bilgi ve/veya güncellenme gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan ve burada yer alan bilgiler dayanarak alınacak yatırım ya da benzeri kararların sonuçlarından Odea Bank A.Ş. ve çalışanları sorumlu değildir.
İçeriği paylaşmak ister misiniz?