Yatırım teşvik belgesi, Türkiye sınırları içerisinde yatırım yapılmasını özendirme misyonuyla düzenlenir. Bu belge, temelde ülkenin ithalata olan bağımlılığını azaltma amacına dayanır. Bu yazımızda, "Yatırım teşvik belgesi nedir?", "Yatırım teşvik belgesi ne işe yarar?" ve "Yatırım teşvik belgesi nasıl alınır?" sorularının cevaplarını sizler için kaleme aldık.
Yatırım Teşvik Belgesi Nedir, Ne İşe Yarar?
Yatırım teşvik belgesi, devlet tarafından sağlanan Yatırım Teşvik Sistemi gibi yatırım odaklı teşvik ve desteklerden faydalanmak için gerekir. Yatırım Teşvik Sistemi, devletin yatırım yapan kişi ve şirketlere çeşitli vergi, sigorta ve finansal kolaylıklar sunarak yatırımı özendirdiği bir destek mekanizmasıdır.
"Teşvik belgesi nedir?" sorusunun cevabı, bu belgenin düzenlenme amaçlarına dayanır. Bu belge, yeni yatırımların artmasını sağlamak, istihdam yaratmak ve ithal edilen ürünlerin Türkiye’de üretilmesini teşvik etmek için düzenlenir. Aynı zamanda, ülkedeki az gelişmiş bölgelerde kalkınmayı hızlandırmak da bu belgenin arkasında bulunan amaçlar arasında yer alır.
Teşvik belgesi, aslında devletin yatırımcılara verdiği resmi bir destek anahtarıdır. Bu belge, aşağıdaki destekleri sunarak çeşitli teşviklerden faydalanmayı kolaylaştırır:
- Yatırım maliyetlerini düşürmek: Bu belge, KDV iadesini mümkün kılabilir. Belirli yatırımlar esnasında, yatırım malları için ödenen KDV’nin geri alınabilmesi sağlanır. Buna ek olarak, ithal edilen mallar için gümrük vergisi muafiyeti söz konusu olabilir.
- Vergi avantajı sağlamak: Yatırım teşvik belgesi, yatırımdan kazanılan gelir için vergi indirimi sağlayabilir. Kısacası, daha az vergi ödenerek yatırımın geri dönüş süresi kısaltılabilir.
- İstihdamı desteklemek: Bu belge sayesinde, işverenin ödemesi gereken sigorta priminin bir kısmı devlet tarafından karşılanabilir. Bununla birlikte, gelir vergisi stopaj desteği de söz konusudur.
- Bölgesel kalkınma desteği vermek: Az gelişmiş bir bölgede yatırım yapılıyorsa daha fazla teşvik alınabilir.
- Finansman kolaylığı sunmak: Devlet, bazı durumlarda kullanılan kredinin faizinin bir kısmını ödeyebilir. Ayrıca, gerektiğinde yatırım yeri de tahsis edilebilir.
Yatırım Teşvik Belgesi Nasıl Alınır?
"Yatırım teşvik belgesi nasıl alınır?" ve "Yatırım teşvik belgesi nereden alınır?" soruları, en çok merak edilen konular arasında yer alır. Bu belgeyi almanın karmaşık olduğu düşünülse de aslında süreç pratik bir sistem üzerine kuruludur. Teşvik belgesi süreci, belirli bir elektronik sistem aracılığıyla yürütülür. Yatırım yapanlar, genellikle bu sürece mali müşavir veya yatırım danışmanı dahil eder.
Yatırım teşvik belgesi başvurusu, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından yönetilen E-TUYS (Elektronik Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Bilgi Sistemi) isimli dijital sistem üzerinden yapılır. Bu sisteme e-Devlet şifresi ve yetkili kullanıcı kaydı ile girilir.
E-TUYS sistemine giriş yapıldıktan sonra, yatırım projesi bilgileri sisteme kaydedilir. Daha sonra, aşağıda bahsedilen gerekli belgeler dijital olarak yüklenir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na iletilen tamamlanmış başvurular, bakanlık uzmanları tarafından incelenir. Bu inceleme esnasında, sektör, bölge ve yatırım tutarı gibi durumlar değerlendirilir. Başvurunun uygun görülmesiyle yatırım teşvik belgesi onaylanır ve düzenlenir.
Yatırım Teşvik Belgesi Başvuru Şartları ve Gerekli Belgeler
"Teşvik belgesi nasıl alınır?" sorusu kapsamında, genel, bölgesel ve stratejik gibi yatırım türü ve yatırımın yapılacağı bölge gözetilir. Bununla birlikte, aşağıdaki şartların da sağlanması gerekir:
- Asgari sabit yatırım tutarı: Her teşvik uygulaması ve bölge için belirlenen asgari sabit yatırım tutarının karşılanması gerekir. Bu tutar, bölgelere göre farklılık gösterir.
- Yatırımın niteliği ve uygunluğu: Teşvik belgesi için yatırımın yapılacağı sektörle birlikte yatırım büyüklüğü, istihdam yaratabilme potansiyeli ve teknoloji transferi gibi faktörler de değerlendirilir. Ayrıca, yatırımcıların yatırımın tamamlanma süresini de belirtmesi gerekir. Bu süre içinde yatırımın tamamlanması zorunludur.
- Çevresel etki değerlendirmesi: Teşvik belgesi başvurusu kapsamında, yatırımın çevresel etkileri göz önünde bulundurulur. Yapılacak yatırımın çevresel etkileri en aza indirilmelidir ve sürdürülebilirlik sağlanmalıdır.
- Finansal yapı ve özel şartlar: Yatırımın finansman yapısı, getirisi ve riskleri de başvuru şartları arasında bulunur. Bu faktörlere ek olarak, özel teşvik türlerinde ek kriterler de aranır. Katma değer ve teknoloji yoğunluğu gibi durumlar bu kriterler arasında bulunur.
Yatırım teşvik belgesi başvurusu için E-TUYS sistemine belirli belgelerin yüklenmesi gerekir. Yatırımcı tarafından imzalı müracaat dilekçesi, teknik ve mali bilgileri içeren yatırım bilgi formu, imza sirküleri ve Bakanlığa yatırılması gereken ücretlerin yatırıldığına dair belgeler başvuru için zorunludur. Bunlarla birlikte, taahhütname, yetkilendirme formu, yatırımcı bilgi formu, Ticaret Sicil Gazetesi de istenir. Yatırımın türüne göre fizibilite raporu gibi ek belgelerin de sisteme yüklenmesi gerekebilir.
Yatırım Teşvik Sisteminde Yer Alan Destekler
"Yatırım teşvik nedir?" sorusu, bu sistemin sunduğu geniş destek yelpazesiyle cevaplanabilir. Yatırım Teşvik Sistemi, ülkede yatırımları özendirmek ve bölgesel gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla aşağıdaki destekleri sunar:
- KDV istisnası: Yurt içinden veya yurt dışından temin edilecek makine ve teçhizat alımlarında KDV ödenmez. Bu destek unsuru, imalat ve turizm sektörlerinde ön plana çıkar.
- Gümrük vergisi muafiyeti: İthalat yani yurt dışından temin edilecek yatırım malları için gümrük vergisi ödenmez.
- Vergi indirimi: Yatırım öngörülen katkı tutarına ulaşana kadar, gelir veya kurumlar vergisi indirimli bir şekilde uygulanır.
- Sigorta primi işveren hissesi desteği: Bakanlık, yaratılan ilave istihdam için ödenecek sigorta primi işveren hissesini belirli bir oranda belirli bir süre boyunca karşılar.
- Sigorta primi işçi hissesi desteği: Bu destek unsuru, sadece 6. Bölge olarak bilinen en az gelişmiş bölgelerde uygulanır. Bakanlık, ilave istihdam için ödenen sigorta primi işçi hissesinin belirli bir kısmını belirli bir süre boyunca karşılar.
- Kredilerde faiz/kâr payı desteği: Bakanlık, en az bir yıl vadeli yatırım kredilerinin faiz veya kâr payının bir kısmını karşılar.
- Yatırım yeri tahsisi: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın belirlediği usul ve esaslar çerçevesinde yatırımcılara yatırım yeri tahsis edilebilir.
- KDV iadesi: Stratejik Yatırımlar kapsamında, bina-inşaat harcamaları için ödenen KDV iade edilir.
Yatırım Teşvik Belgesinin Sağladığı Avantajlar
Yatırım teşvik belgesi, yatırımcıların maliyetleri düşürebilmesi ve rekabet gücünü artırabilmesi için kritik bir araçtır. Bu belge, başta yüksek sabit yatırımlar olmak üzere farklı yatırım türleri için pek çok avantaj sağlar.
Bu belgenin en somut avantajı, yatırım kapsamında yurt içinde ve yurt dışında satın alınacak malzemeler için KDV ödememek ve gümrük vergisinden muaf olmaktır. Bu avantaj, yatırım maliyetini ciddi oranda azaltır. Buna ek olarak, yatırım bölgesine göre vergi indirimi de uygulanır.
Finansal ve istihdam avantajları ise faiz ve kâr desteğiyle birlikte sigorta prim desteği üzerinde yoğunlaşır. Gelişmemiş bölgelerde yatırım kredilerinin faiz ve kâr payı giderlerinin devlet tarafından karşılanması büyük bir avantajdır. Sigorta prim desteği ise yüksek istihdam gerektiren projelerde uzun vadeli bir maliyet avantajı sağlar.
Sonuç olarak, bu belge yatırımın başlangıç maliyetlerini azaltır ve nakit akışı rahatlatır. Aynı zamanda, uzun vadede vergi ve iş gücü maliyetlerinde de tasarruf sağlanarak projenin kârlılığı artırılır.
Kimler Yatırım Teşvik Belgesinden Yararlanabilir?
Bu belgeden yararlanabilecek kişi ve kurumların kapsamı oldukça geniştir. Bu belgeye sahip olabilmek için temel şart, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde mevzuata uygun ve asgari yatırım tutarını karşılayan bir yatırım yapıyor olmaktır. Aşağıdaki tüzel ve gerçek kişi statüleri bu belgeden yararlanabilir:
- Anonim şirketler ve limited şirketler gibi sermaye şirketleri
- Gerçek kişiler
- Şahıs şirketleri
- Üniversiteler gibi kamu kurum ve kuruluşları
- Odalar ve borsalar gibi kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları
- Adi ortaklıklar ve iş ortaklıkları
- Dernekler ve vakıflar
- Yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubeleri
Sonuç olarak, Türkiye’de yasal olarak kurulmuş olan ve asgari şartları sağlayan yeni veya mevcut tesisini genişleten tüm yatırımcılar yatırım teşvik belgesi için başvuru yapabilir.
İçeriği paylaşmak ister misiniz?