i

İklim Kanunu Nedir?​

Genel Bilgiler

İklim Kanunu Nedir?

Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Temmuz 2025'te kabul edilen ve aynı ay Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren İklim Kanunu, ülkemizin iklim değişikliğiyle mücadelesine ilişkin ilk kapsamlı yasal düzenlemedir. Paris Anlaşması çerçevesinde verilen taahhütleri iç hukuka taşımakta, 2053 Net Sıfır Emisyon hedefini yasal güvence altına almakta ve iklim politikaları için kurumsal bir çerçeve sunmaktadır.

Neden Önemlidir?

Kanun, Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadelesinde dönüm noktası niteliğindedir. Afetlere dirençli şehirler, su ve gıda güvenliği, enerji arz güvenliği ve biyoçeşitliliğin korunması gibi konuları düzenleyerek, hem çevresel hem de ekonomik açıdan sürdürülebilir bir gelecek hedefler. Ayrıca enerji, sanayi, ulaşım ve tarım gibi yüksek emisyonlu sektörlerde düşük karbonlu dönüşümü teşvik ederek ülkenin küresel ticarette rekabet gücünü artırır.

  • Hayatî unsurlar: İklim kaynaklı afetlere karşı dirençli şehirler kurulması, biyoçeşitlilik, su ve gıda güvenliğinin korunması gibi konuları yasalaştırıyor.
  • Stratejik kapsam: Enerji, sanayi, ulaşım, tarım gibi kritik sektörlerde temiz ve dayanıklı altyapı oluşturulması yönünde dönüşüm öngörülüyor.
  • Yerel eylem: Her il için vali başkanlığında “İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu” kurulacak; illere özel eylem planları hazırlanacak.

Şirketler İçin Ne Anlama Gelir?

Kanun, özel sektör için sera gazı emisyonlarının düzenli ölçülmesi, raporlanması ve ilgili izin süreçlerinin tamamlanmasını zorunlu kılmaktadır. Yakın dönemde devreye alınacak Emisyon Ticaret Sistemi (ETS), karbon fiyatlandırması ve Türkiye Yeşil Taksonomisi gibi yeni mekanizmalar, şirketler açısından hem uyum yükümlülüğü hem de finansmana erişim fırsatı yaratacaktır. Düşük karbonlu üretime geçmeyen şirketler ek maliyetlerle karşı karşıya kalırken, yeşil dönüşümü benimseyen kurumlar hem yatırımcı nezdinde hem de ihracat pazarlarında avantaj elde edecektir.

Türkiye'deki Yasal Çerçeve Nedir?

Kanun, İklim Değişikliği Başkanlığı'nı yetkili otorite olarak tanımlamış, ETS'nin kurulmasına, illerde iklim koordinasyon kurulları oluşturulmasına ve 2027 yılına kadar yerel iklim eylem planlarının hazırlanmasına hükmetmiştir. Ayrıca "adil geçiş", "iklim adaleti" ve "emisyon tahsisatı" gibi kavramlar ilk kez Türk mevzuatına girmiştir. Yükümlülüklere uyulmaması halinde idari yaptırımlar ve para cezaları öngörülmüştür.

Sık Karşılaşılan Yanlışlar ve Doğruları

Yanlış: “Kanun elektriği ve doğalgazı hemen zamlandıracak.”
Doğru: Kanun fiyat belirlemez; yatırımlar yoluyla uzun vadede enerji verimliliği ve maliyet düşüşü hedeflenir.

Yanlış: “Kömürlü santraller yarın kapatılacak.”
Doğru: Kapatma ani değil, kademeli dönüşüm planlıdır.

Yanlış: “Şirketlere hemen ağır vergiler gelecek.”
Doğru: İlk aşamada raporlama ve şeffaflık yükümlülükleri vardır; ETS ve karbon fiyatlaması kademeli uygulanacaktır.

Yanlış: “Bireylere araba kullanma yasağı gelecek.”
Doğru: Kanun bireylerin günlük kullanımına doğrudan yasak getirmez. Asıl hedef şirketler, kurumlar ve enerji sektörü üzerindedir.

Yanlış: “Evlerde soba veya kombi kullanımı yasaklanacak.”
Doğru: Böyle bir yasak yok. Ama enerji verimliliği yüksek cihazlar ve yenilenebilir kaynaklara geçiş uzun vadede teşvik edilecektir.

Yanlış: “Vatandaş bireysel olarak cezalandırılacak.”
Doğru: Kanun bireylere doğrudan ceza öngörmez. Yaptırımlar, yükümlülüklerini yerine getirmeyen kurum ve şirketlere yöneliktir.