m

Menkul Kıymet Nedir?​

Genel Bilgiler

Menkul Kıymet Nedir? Menkul Kıymet Türleri Nelerdir?

Borsada işlem gören varlıklara yatırım söz konusu olduğunda, birçok farklı seçenekten bahsedilebilir. Bu seçeneklerden biri olan menkul kıymetler, farklı risk seviyelerinde ve getiri potansiyeline sahip araçları bünyesinde barındırır. İçeriğimiz aracılığıyla menkul kıymetin tanımı başta olmak üzere varlık grubuna yönelik birçok detayı keşfedebilirsiniz.

Menkul Kıymet Ne Demek?

Menkul kıymet; paraya çevrilebilen, devredilebilen, belirli değeri olan finansal araçları tanımlamak amacıyla kullanılan kavramdır. Menkul kıymetler, kullanım amaçları açısından 2 temel konumda yer alır. Eğer söz konusu varlıklar bir yatırımcı gözünden değerlendiriliyorsa, bunlara yatırım aracı tanımlaması yapabilmek mümkündür. Aynı varlıklar, ihraç eden kuruluş açısından ise finansman kaynağı niteliği taşır.

Menkul kıymetlerin başlıca özelliği, ticari bir değere sahip olmalarıdır. Bu kategoride yer alan varlıklar piyasada işlem görür, yani alınıp satılabilir. Dolayısıyla tıpkı diğer yatırım araçları gibi sahipliklerinin el değiştirmesi durumu vardır. Yatırımcılar, portföylerinde bu türdeki araçları bulundurarak faiz, temettü, sermaye kazancı elde edebilir. Menkul kıymet yatırımcıları, varlığın türüne göre borçluya karşı alacak veya ortaklı gibi haklara sahip olur.

Menkul ve Gayrimenkul Kavramları Arasındaki Fark

Menkul ve gayrimenkul kavramları arasındaki farkları anlamak için ilk olarak tanımlarına odaklanmakta fayda vardır. Menkul; yer değiştirebilen, taşınabilen, alınıp satılabilen her türlü taşınabilir varlık için kullanılan bir kavramdır. Araçlar, makineler, ev eşyaları ve yatırım enstrümanları bu kategoride yer alır. Gayrimenkul ise arsa, tarla, ev ve dükkân gibi yer değiştiremeyen, konumu sabit varlıkları tanımlamak amacıyla kullanılır.

Menkul ve gayrimenkul kavramları arasındaki diğer farklar ise şu şekilde sıralanabilir:

  • Bir menkulün değer kazanımı, piyasa koşullarına göre hızla değişebilir. Gayrimenkullerin değeri ise genelde piyasa verilerine göre uzun vadede artmıştır.
  • Menkuller, hızlıca alınıp satılabilen ve yüksek volatiliteye sahip varlıklardır. Buna karşılık gayrimenkuller, daha stabil ve uzun vadeli yatırım araçlarıdır.
  • Menkul kıymetlerin mülkiyet tescili için özel bir işleme gerek yoktur. Gayrimenkul mülkiyeti, tapu sicili ile kayıt altına alınır.
  • Menkul satış işlemi, basit yöntemlerle hızlıca gerçekleştirilebilir. Gayrimenkul satış süreci tapu müdürlüğü ve noter üzerinden gerçekleşir.

Menkul Kıymet Türleri Nelerdir?

Menkul kıymetler nelerdir sorusuna verilebilecek başlıca yanıtlar şunlardır:

Hisse Senetleri

Hisse senedi, bir şirketin sermayesine ait belirli payı temsil eder. Dolayısıyla bu menkul kıymet ürüne sahip yatırımcılar, şirkete ortalık hakkına sahiptir. Bu hakka ek olarak hisse senedi yatırımcıları, genel kurulda oy kullanıp temettü alabilir ve satış yaparak sermaye kazancı elde edebilir. Hisse senetleri, diğer menkul kıymetlere göre risk seviyeleri daha yüksek varlıklardır.

Tahviller

Tahvil, şirketler veya devlet tarafından borçlanma amacıyla ihraç edilen senetlerdir. Tahvil yatırımı belirli süre sonucunda anapara ve faiz ödemesi şeklinde kazanç getirir. Bu menkul kıymet türü, düşük risk seviyesine sahiptir. Değişken ve sabit faizli, endeksli gibi alt türleri bulunan tahviller, vadelerinden önce borsada satılabilir.

Hazine Bonoları

Hazine bonosu, devletin kısa vadeli borçlanma ihtiyacını karşılamak amacıyla çıkardığı senetlerdir. Bono vadesi, genelde 1 yıla kadar değişken sürelerdedir. Söz konusu yatırım aracı, devlet güvencesi sağladığı için düşük riskli yatırım araçları grubunda yer alır. Hazine bonoları, vadeleri en fazla 1 yıl olduğundan likiditesi yüksek varlıklardır. Bir hazine bonosunun faiz oranı, ihraç tarihindeki piyasa koşullarına göre belirlenir ve vade öncesinde satış mümkündür.

Eurobond'lar

Eurobond'lar, ülkelerin döviz cinsinden ve uluslararası piyasalara ihraç ettikleri uzun vadeli borçlanma senetleridir. Eurobond, genelde ABD doları veya Euro cinsinden çıkarılır. Yatırımcılar, söz konusu menkul kıymet türünü portföylerine ekleyerek yılda belirli kez faiz ödemesi alma hakkı elde eder. Eurobond vadesi, çoğunlukla 5 ila 30 yıl arasıdır. Bu varlık türü, kur dalgalanmalarından etkilenebilecek yapıdadır.

Menkul Kıymetleştirilmiş Varlıklar

Menkul kıymetleştirilmiş varlıklar, belirli varlık grubunun bir havuzda toplanması ile oluşturulan paketlerdir. Örneğin; kredi portföyleri, ipotekli krediler, kredi kartı alacakları, leasing sözleşmeleri bankalar tarafından bir araya getirilerek menkul kıymetleştirilmiş varlıklara dönüştürülür. Bu türe dahil olan paketler, yatırımcılara çeşitli risk-getiri profillerine yönelme olanağı sağlar.

Menkul Kıymetler Nasıl Alınır ve Satılır?

Menkul kıymetler, Borsa İstanbul'da işlem gören varlıklar arasında yer alır. Yatırımcılar, aracı kurumlar vasıtasıyla borsada işlem gören ve menkul kıymet sınıfında yer alan varlıkları portföylerine ekleyebilir. Portföydeki varlıkların durumu, canlı borsa aracılığıyla takip edilebilir. Kazanç fırsatı ortaya çıktığında ise tam tersi karar alarak menkul kıymetin satışı da gerçekleştirilebilir. Ancak alım-satım için belirli işlemler yapmak ve bir yatırım hesabına sahip olmak gerekir.

Borsa İşlemleri ve Yatırım Hesabı

Menkul kıymetlere yönelik borsa işlemleri, çeşitli emir türlerini merkezine alır. Örneğin; bir yatırımcı, piyasa emri vererek en iyi fiyattan menkul kıymet alabilir veya satabilir. Limit fiyatlı emir düzenlendiğinde, alım-satım belirli değerden yapılır. Koşullu emir ise belirli şart sağlandığında işlemin başlatılmasını mümkün kılar.

Hisse senedi, tahvil, bono gibi menkul kıymetlere yönelik emirler oluşturulmadan önce resmi mercilerden onay almış bir aracı kurumda yatırım hesabı açmak gerekir. Bunun için yatırım hizmeti sunan bir bankayla iletişime geçmek yeterlidir. Hesap açılışı esnasında kimlik ve ikametgâh belgelerine ihtiyaç duyulur. Ayrıca tarafların haklarını koruması için yatırım sözleşmesi hazırlanarak imzalanır.

Menkul Kıymetler ile ilgili Örnekler

Menkul kıymetlere yatırım söz konusu olduğunda strateji bazında farklı örnekler verilebilir.

  • Yüksek getiri odaklı bir yatırım stratejisi benimsendiğinde, hisse senetleri ve vadeli işlem sözleşmeleri alımı gerçekleştirilebilir.
  • Dengeli ve orta riskli varlıklara yönelmek istendiğinde, yatırım fonları ve devlet tahvilleri ile kısa vadeli hazine bonoları ideal seçenekler olarak öne çıkar.
  • Düşük riskli ve düzenli getiri getiren menkul kıymetler ise Eurobond, kira sertifikaları, para piyasası fonları şeklinde sıralanabilir.

Kaynaklar:
https://gedik.com/yatirimci-sozlugu/m/menkul-kiymet
https://www.matriksdata.com/website/menkul-kiymetler
https://www.unlumenkul.com/blog/menkul-kiymet-nedir/
https://www.gcmyatirim.com.tr/egitim/makaleler/menkul-kiymet-nedir-yatirimcilar-icin-kapsamli-rehber

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER İÇERİKLER

Önceki Slayt
Sonraki Slayt