n

Net Sıfır Emisyon Nedir?​

Genel Bilgiler

Net Sıfır Emisyon Nedir?

Net sıfır emisyon; bir ülke, şirket veya bireyin belirli bir dönemde atmosfere saldığı sera gazlarının, doğal ve teknolojik yollarla eşdeğer miktarda absorbe edilmesi veya dengelemesi sonucunda net emisyonun sıfıra indirilmesi anlamına gelir. Bu kavram, karbon nötr olma yaklaşımına benzerlik gösterse de daha geniş kapsamlıdır; sadece karbon dioksit değil, tüm sera gazlarının (metan, azot oksit vb.) etkileri dikkate alınır. Net sıfır emisyon, iklim değişikliği ile mücadelede kritik bir strateji olarak kabul edilir ve küresel sıcaklık artışını sınırlama hedefleriyle doğrudan ilişkilidir.

Net Sıfır Emisyon ile Karbon Nötr Arasındaki Fark Nedir?

Net sıfır emisyon ve karbon nötr kavramları, her ikisi de sera gazı emisyonlarını azaltma ve dengeleme ile ilgili olsa da kapsam, hedefleme yöntemi ve uluslararası standartlarla uyumluluk açısından belirgin farklılıklar gösterir. Karbon nötrlük, geleneksel olarak bir kurum, birey veya ürünün atmosfere saldığı karbon dioksit (CO₂) miktarını, eşdeğer miktarda karbon azaltımı veya dengeleme projeleriyle telafi ederek net sıfır seviyeye ulaşmasını ifade eder. Bu yaklaşım çoğunlukla kısa ve orta vadeli hedeflere dayanır ve GHG Protocol Scope 1 ve Scope 2 emisyonlarını öncelikli olarak ele alır. ISO 14021 ve ISO 14064 gibi standartlar, karbon nötrlük iddialarının doğrulanması için metodolojiler sunar. Özellikle karbon kredileri ve sertifikalı dengeleme projeleri kullanılarak hesaplamalar yapılır.

Net sıfır emisyon ise, yalnızca karbon dioksiti değil, tüm sera gazlarını kapsayan daha geniş ve uzun vadeli bir yaklaşımdır. Bu kavram, Paris İklim Anlaşması çerçevesinde benimsenmiştir. Net sıfır, emisyonların önce mümkün olduğunca azaltılmasını, kalan emisyonların ise yüksek kaliteli karbon giderme projeleri veya teknolojileri ile dengelenmesini zorunlu kılar. Bu süreçte Scope 1, Scope 2 ve Scope 3 emisyonları dikkate alınır.

Özetle, karbon nötr yaklaşımı daha esnek ve genellikle kısa vadeli dengeleme odaklı bir strateji iken, net sıfır emisyon bilim temelli, kapsamlı ve uzun vadeli bir hedef olarak öne çıkar. Uluslararası standartlar açısından, karbon nötrlükte ISO 14064 ve PAS 2060 gibi doğrulama standartları uygulanırken, net sıfır emisyon hedeflerinde Science Based Targets (SBTi) ve UNFCCC rehberleri gibi bilim temelli metodolojiler zorunlu kılınmaktadır. Bu fark, kurumların ve ülkelerin stratejilerini belirlerken hem teknik hem de hukuki açıdan önemli bir çerçeve sunar.

Net Sıfır Emisyon Hedefleri Hangi Unsurları Kapsar ve Ulaşmak İçin Neler Yapılır?

Net sıfır emisyon hedefleri, üç temel unsuru kapsar.

  • Emisyonların ölçülmesi
  • Azaltılması
  • Kalan emisyonların dengelenmesi

Öncelikle doğrudan ve dolaylı tüm sera gazı emisyonları kapsamlı bir şekilde hesaplanır. Ardından, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı, üretim süreçlerinin optimize edilmesi ve sürdürülebilir ulaşım gibi stratejilerle emisyonlar azaltılır. Son aşamada, doğal veya teknolojik karbon giderme yöntemleri (ormanlaştırma, karbon yakalama ve depolama, biyokütle projeleri) kullanılarak kalan emisyonlar dengelenir. Hedefler genellikle bilim temelli ve uzun vadeli bir plan çerçevesinde belirlenir.

Net sıfır emisyona ulaşmak için kullanılan yöntemler, emisyon azaltımı ve karbon dengeleme stratejilerinin bir kombinasyonunu içerir. Emisyon azaltımı, enerji verimliliği projeleri, yenilenebilir enerji sistemlerinin uygulanması, sanayi ve ulaşım süreçlerinin optimize edilmesi gibi doğrudan önlemleri kapsar. Karbon dengeleme ve giderme yöntemleri ise kalan emisyonları telafi etmeye yöneliktir; bunlar arasında ağaçlandırma, biyokütle enerjisi projeleri, karbon yakalama ve depolama (CCS) teknolojileri ve karbon kredisi satın alma yer alır. Ayrıca dijital izleme sistemleri ve sürdürülebilir tedarik zinciri uygulamaları, net sıfır stratejilerinin etkinliğini artıran araçlardır.

Net Sıfır Emisyon Hedeflerinin Doğrulanması Nasıl Yapılır?

Net sıfır emisyon hedeflerinin doğrulanması, emisyonların ölçülmesi, azaltılması ve dengelenmesi süreçlerinin bağımsız bir şekilde denetlenmesini içerir. Bu doğrulama sürecinde ISO 14064 standardı, GHG Protocol ve üçüncü taraf denetim kuruluşları kullanılır. Söz konusu süreç, şirketlerin veya ülkelerin uyguladıkları stratejilerin uluslararası standartlarla uyumlu olup olmadığını kontrol eder. Periyodik raporlama ve doğrulama, şeffaflık sağlar, paydaş güvenini artırır ve net sıfır hedeflerine ulaşma sürecinin güvenilirliğini pekiştirir.