s

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) Nedir?​

Genel Bilgiler

SKDM Nedir?

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM), Avrupa Birliği (AB) tarafından Yeşil Mutabakat kapsamında hayata geçirilen bir düzenleme mekanizmasıdır. 2026'dan itibaren kademeli olarak uygulanacak olan SKDM, karbon yoğun sektörlerden (demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre, elektrik, hidrojen vb.) AB'ye ithal edilen ürünlerin üretim sürecinde salınan sera gazı emisyonlarını dikkate alarak ek mali yükümlülük getirmeyi hedefler.

SKDM'nin Amacı Nedir?

  • "Karbon kaçağı"nı (yüksek karbonlu üretimin çevre standartları düşük ülkelere kaymasını) önlemek.
  • AB sanayisinin rekabetçiliğini korumak.
  • Küresel ölçekte düşük karbonlu üretim modellerini teşvik etmek.
  • AB’nin karbon nötr hedefini desteklemek.

SKDM'nin İşleyişi Nasıldır?

SKDM kapsamında ithalatçılar, ürünlerin üretiminde ortaya çıkan karbon emisyonlarını beyan etmek zorundadır. Bu emisyon miktarı AB'deki karbon fiyatı ile çarpılarak "SKDM sertifikası" satın alınır. Eğer üretici ülke karbon fiyatlandırma mekanizmasına sahipse ve üretici bu maliyeti ödemişse, bu AB tarafından mahsup edilebilir.

SKDM'nin Türkiye Ekonomisine ve İş Dünyasına Etkileri Nelerdir?

Türkiye'nin ihracatında çelik, alüminyum ve çimento gibi sektörler büyük paya sahiptir. Bu nedenle SKDM, Türk ihracatçıları için doğrudan maliyet artışına yol açabilir. Bu durum aynı zamanda Türkiye'de düşük karbon teknolojilerine, yenilenebilir enerjiye ve sürdürülebilir üretim modellerine geçiş için güçlü bir teşvik işlevi görmektedir. Bankalar, yatırımcılar ve şirketler için yeşil dönüşüm yatırımlarının finansmanı kritik hale gelmektedir.

SKDM ile Yeşil Mutabakat İlişkisi

SKDM, Yeşil Mutabakat'ın dış ticaret boyutunu temsil eder. Yeşil Mutabakat AB içindeki dönüşümü hızlandırırken, SKDM bu dönüşümün AB ile ticaret yapan ülkeler tarafından da benimsenmesini sağlar. Bu açıdan SKDM, küresel ölçekte düşük karbon ekonomisine geçişi tetikleyen bir politika aracıdır.

SKDM ile Emisyon Ticaret Sistemi İlişkisi

Emisyon Ticaret Sistemi (ETS), AB'nin iç piyasasında karbon fiyatlandırmasını sağlarken SKDM, ETS'nin dışa yansımasıdır. ETS sayesinde AB'de üretim yapan firmalar karbon maliyetini üstlenir; SKDM sayesinde ise AB dışından ithal edilen ürünlerde de aynı maliyet uygulanır. Bu ilişki, karbon maliyetinin sadece AB içinde değil, AB ile ticaret yapan tüm taraflarda hissedilmesini sağlar. Böylece ETS ve SKDM birlikte çalışarak hem içte hem dışta karbon kaçağını engellemeyi ve düşük karbonlu üretim standartlarını yaygınlaştırmayı hedefler.