y

Yeşil Kredi Nedir?​

Genel Bilgiler

Yeşil Kredi Nedir?

Yeşil kredi, bankalar ve finansal kurumlar tarafından çevreye somut fayda sağlayacak projelere özel olarak sunulan bir finansman aracıdır. Bu krediler, yenilenebilir enerji santralleri, enerji verimliliği projeleri, atık su arıtma tesisleri gibi çevre dostu yatırımların hayata geçirilmesini destekler. Çoğu zaman standart kredilere kıyasla daha avantajlı koşullar (örneğin düşük faiz oranı, esnek geri ödeme seçenekleri) sunarak şirketleri sürdürülebilir projelere yatırım yapmaya teşvik eder.

Yeşil Krediler Neden Önemlidir?

Yeşil krediler, sürdürülebilir kalkınmanın finansmanında en yaygın kullanılan araçlardan biridir. Türkiye’de de sürdürülebilir finansman piyasasının en sık başvurulan enstrümanı olma özelliğini taşır. Bu sayede çevreye duyarlı projelerin hayata geçirilmesi kolaylaşır. Örneğin bir şirket, güneş enerjisi santrali kurmak veya fabrikasında enerji verimliliğini artırmak için yeşil kredi kullanarak finansmana erişebilir.

Yeşil krediler, iklim değişikliğiyle mücadelede ve Paris İklim Anlaşması hedeflerine ulaşma yolunda finans sektörünün kritik rolünü yansıtır. Yüksek yatırım gerektiren yenilenebilir enerji, temiz ulaşım, sürdürülebilir tarım gibi alanlar bu krediler sayesinde gerekli sermayeye daha kolay ulaşabilir. Böylece hem düşük karbonlu ekonomik dönüşüm desteklenir hem de çevresel riskler uzun vadede azaltılır.

Yeşil Krediler Nasıl Çalışır ve Hangi Standartlara Dayanır?

Yeşil krediler, yalnızca çevresel fayda sağlayacak projelerin finansmanında kullanılmak üzere yapılandırılmış özel kredi ürünleridir. Fon kullanım amacı kredi sözleşmesinde açıkça tanımlanmakta olup yalnızca önceden belirlenen “yeşil” projelerle sınırlıdır. Bu yaklaşımın güvenilirliğini ve şeffaflığını sağlamak amacıyla uluslararası prensipler ile ulusal düzenlemeler birlikte uygulanmaktadır.

Uluslararası düzeyde Yeşil Kredi İlkeleri (Green Loan Principles), kredilerin esaslarını belirleyen çerçeveyi oluşturur. Bu ilkeler dört temel unsura dayanmaktadır:

  • Fonun çevresel fayda sağlayacak projelerde kullanımı,
  • Projelerin çevresel kriterlere göre değerlendirilmesi ve seçimi,
  • Fon kullanımının izlenmesi,
  • Düzenli raporlama yapılması.

Bu çerçeve kapsamında, kredi süresince fon kullanımı ve projeden elde edilen çevresel kazanımlar düzenli olarak raporlanır. Projenin taahhüt edilen çevresel standartlara uygun yürütülmemesi halinde, kredi veren kurum sözleşme şartlarını revize etme veya krediyi geri çağırma yetkisine sahiptir.

Türkiye’de yeşil kredilere ilişkin düzenleyici çerçeve, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından oluşturulmaktadır. 2022–2025 Sürdürülebilir Bankacılık Stratejik Planı, bankaların yeşil finansmana yönelimini teşvik ederken, Yeşil Varlık Oranı Tebliği ile bankaların portföylerindeki varlıkların çevresel sürdürülebilirlik kriterlerine uygunluğu izlenmektedir. Söz konusu düzenlemeler, Avrupa Birliği Yeşil Taksonomisi ile uyumlu olarak altı temel çevresel hedefi esas almaktadır: iklim değişikliğinin azaltılması ve uyum, döngüsel ekonomiye geçiş, su ve deniz kaynaklarının korunması, kirliliğin önlenmesi, biyoçeşitliliğin ve ekosistemlerin korunması.

Sonuç olarak, yeşil krediler; hem uluslararası ilkeler (ICMA/LMA çerçevesi) hem de ulusal düzenlemeler (BDDK rehberleri, TBB sürdürülebilirlik kılavuzları vb.) doğrultusunda uygulanmakta, böylece finansman süreçlerinde ortak bir standart sağlanarak çevresel etkinin güvence altına alınması hedeflenmektedir.

Yeşil Kredilerin Faydaları Nelerdir?

Yeşil krediler, hem çevreye hem de ekonomiye çok yönlü faydalar sağlar. Öncelikle çevresel açıdan, yenilenebilir enerji, temiz ulaşım, sürdürülebilir tarım gibi projelerin finansmanını kolaylaştırarak karbon emisyonlarının azaltılması ve doğal kaynakların korunması hedeflerine somut katkı verirler.

Şirketler için yeşil kredi kullanmak, sürdürülebilirlik alanında itibar kazandırır ve çoğu zaman finansal avantaj da sağlar. Örneğin standart kredilere göre daha düşük faiz oranı veya uzun vade imkânı sunulabilmesi, çevreci yatırımları cazip hale getirir. Bu da firmaların uzun vadede enerji tasarrufu gibi faydalarla maliyetlerini düşürmelerine yardımcı olur.

Bankalar ve finansal sistem açısından bakıldığında, yeşil krediler daha sağlıklı ve dirençli bir portföy oluşmasına katkı yapar. BDDK'nın belirttiği üzere, sürdürülebilir finans stratejilerine entegre olan bankalar, iklim risklerine karşı dayanıklılıklarını artırırken yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, temiz teknoloji gibi yeni ortaya çıkan iş fırsatlarını daha etkin değerlendirebilir duruma gelecektir.

Ayrıca, yeşil kredilerle finanse edilen projelerin başarısı düzenli raporlandığı ve denetlendiği için şeffaflık ve hesap verebilirlik artar; bu da yatırımcı ve paydaş güvenini pekiştirir. Sonuç olarak yeşil krediler, sürdürülebilir kalkınma ile finansal kazanç arasındaki bağı güçlendiren bir araç olup hem bugünün ihtiyaçlarına yanıt verir hem de gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmaya hizmet eder.