Son yıllarda etkisini daha fazla hissettiren iklim krizi, ormansızlaşma, yanlış tarım uygulamaları, doğal alanların tahribatı, çevre kirliliği gibi pek çok sebep sürdürülebilirlik kavramının ne denli önemli olduğunu gözler önüne seriyor. Ne yazık ki çoğunlukla insan faaliyetleri tarafından yönlendirilen iklim değişikliği, dünya çapında ekosistemler, biyolojik çeşitlilik ve canlı türlerinin yaşamı için önemli bir tehdit oluşturuyor. Dolayısıyla hem çevre bilincinin artması yani çevresel farkındalığın yükselmesi hem de sürdürülebilir yaşam alışkanlıklarının benimsenmesi büyük önem taşıyor. Ve bu konuda ‘yeşil sanat’ kavramı ön plana çıkıyor.
Peki yeşil sanat veya ‘green art’ nedir, sanatla sürdürülebilirlik mümkün müdür, gelin yakından bakalım.
Yeşil Sanat (Green Art) Nedir?
Yeşil sanat (green art) doğaya duyarlı bir sanat anlayışı anlamına geliyor. Sürdürülebilir sanat veya ekolojik sanat olarak da düşünülebilir. Çünkü yeşil sanat, doğa ve çevre konularıyla ilgileniyor. Amacı ise genel olarak doğanın korunmasına hizmet etmek, ekolojik farkındalık yaratmak, sürdürülebilirlik konularını desteklemek, çevre bilincini geliştirmek, doğa ve sanatın ne denli uyum içinde olabileceğini göstermek, kısacası sanatın en ‘yeşil’ halini sunmak.
Aynı zamanda hem içerik hem de üretim açısından ‘yeşil’ olmaya çalışmak; yani doğaya zarar vermeyen, toksik olmayan malzemeleri kullanmak veya geri dönüştürülmüş materyallerden bir şeyler üretmek gibi. ‘Green art’ta estetik kaygılardan daha çok farkındalık yaratmak, düşündürmek ve harekete geçirmek önemli.
Sürdürülebilir Sanat Neden Önemlidir?
Sanatın şüphesiz ki her biçimi takdir edilmeyi hak ediyor ve çok kıymetli. Fakat özellikle sürdürülebilir sanat, hem sanatın üretim biçimini doğaya saygılı bir şekilde dönüştürdüğü hem de çevre bilincini destekleyerek farkındalık yarattığı için ayrıca önemli bir yere sahip. Doğa dostu bir yaratıcılık biçimini destekleyen sürdürülebilir sanat, sanatta sürdürülebilirlik nedir gibi bir sorunun en güzel örneklerinden biri olabilir.
Sanatta sürdürülebilirlik demek, sanatın yalnızca estetik değil, etik bir sorumluluk da taşıması demek. Sanatın üretiminde, içeriğinde, verdiği mesajda topluma, insanlara, diğer canlılara, dünyaya ve geleceğe duyarlı bir şekilde var olması demek. Bu nedenle sürdürülebilir sanat hem insan ve diğer tüm canlıların yaşamının devamında hem de gezegenimizin geleceğinin korunmasında çok kritik bir role sahip.
Sürdürülebilir Sanat Nasıl Uygulanır?
Sürdürülebilir sanatın uygulanması farklı şekillerde olabilir. Bir sanat eserini ortaya çıkarırken doğayı koruyan bir anlayış benimsenmesi, diğer bir deyişle toksik olmayan materyallerin kullanılması, doğa dostu veya geri dönüştürülmüş malzemelerin tercih edilmesi, kimyasal boyalardan uzak durulması, sürdürülebilir sanatın uygulanma örneklerinden olabilir. Benzer bir şekilde üretim sürecinde atölyelerde enerji ve su tasarrufunun sağlanması, atık üretmeyen veya mümkün olan en az atıkla çalışan sistemlerin kurulması, yerel iş gücünün desteklenmesi gibi anlayışlar da sürdürülebilir sanatın uygulanma prensipleri arasında yer alabilir.
Öte yandan, yalnızca kullanılan malzemelerin veya üretim sürecinin sürdürülebilir olması değil, içeriklerin de benzer bir anlayışı benimsemesi önemli. Peki, bu ne anlama geliyor? Eserlerde doğa, çevre krizi, iklim değişikliği, sürdürülebilir yaşam gibi konuların işlenmesi, ortaya çıkan sanat eserlerinin düşünmeye ve harekete geçmeye teşvik etmesi, aynı zamanda çevre bilincini geliştirmeyi amaçlaması da sürdürülebilir bir sanatın olmazsa olmazları arasında.
Sanatla Çevre Bilinci Nasıl Geliştirilir?
Sanat, toplumdaki en güçlü araçlardan biri ve sanatla çevre bilinci geliştirilebilir. Çünkü sanat, duygulara hitap ederek bir sözden, bir görselden, bir eylemden çok daha öteye geçerek insanlara ulaşabilir; ‘hissettirebilir’. Düşündürebilir, teşvik edebilir, harekete geçirebilir, olası senaryoları fark ettirebilir, kısacası toplumun iklim krizini, iklim krizinin etkilerini, doğaya verilen zararı, geleceğin tehlikede olduğunu daha iyi anlamasını sağlayabilir.
Sanat, didaktik bir anlatım benimsemez, yani insanları sadece bilgilendirmez, aynı zamanda ilham verir. Bu nedenle farklı bakış açıları sunar, sorgulamaya iter. Ayrıca geniş kitlelere ulaşarak daha fazla insana seslenebilir, daha fazla kalbe, zihne dokunabilir. Yeşil sanat, çevre bilincini yalnızca ‘bilgi’ ile sunmaz; bu bilinci duyguyla, estetikle ve katılımla besler.
Yeşil Sanatın Topluma ve Gezegenemize Katkıları
Yeşil sanatın en önemli faydalarından biri toplumsal farkındalığı artırması ve tabii ki çevre bilincinin gelişmesine katkı sağlaması. Kişilerin bireysel seçimlerini değiştirmesini, doğaya daha faydalı seçimler yapmasını ve sürdürülebilir alışkanlıklar kazanmasını sağlayabilir. Böylelikle toplumsal bir dönüşümü de başlatabilir ve doğa dostu bir yaşam tarzını benimsemek norm haline gelebilir. Yeşil sanat aracılığıyla bireysel farkındalık ve sorumluluk bilinci artabilir, bu da özellikle gözle görülmeyen çevresel sorunların daha iyi anlaşılmasına yardımcı olabilir. Ayrıca, bireysel hareketler zamanla toplumsal ve global hareketlere dönüşebilir ve etkisi giderek genişleyebilir.
Yeşil sanatın topluma katkılarının yanı sıra gezegenimize de pek çok açıdan faydası vardır. Benimsediği anlayış ve uygulanma biçimi dolayısıyla yeşil sanat, doğal kaynakların kullanımının azalmasını destekler ve daha bilinçli kullanımlarını sağlar. Atık üretiminin azaltılmasına destek olur, çevre kirliliği, iklim krizi gibi konuların daha görünür kılınmasını sağladığı için gezegenin geleceğinin korunmasına katkıda bulunur.
Sonuç olarak sanatçılar, yeşil sanat aracılığıyla insanla doğa arasındaki bağı güçlendirebilir, çevresel farkındalığı estetikle birleştirerek küresel sorunlara dikkat çekebilir.
Kaynaklar: globalbiodiversityprotection.org, artterra.ca, en.wikipedia.org, cosimo.art, hindustantimes.com
İçeriği paylaşmak ister misiniz?