İçeriğe atla

Ürün ve Hizmet Ücretleri

Hesaplama Araçları Kampanyalar Şube & ATM EN

KAMPANYALAR

Hemen Odealı olun, 100.000 TL yatırımınıza 10.000 TL’ye varan Hediye Fon fırsatını kaçırmayın! Arkadaşını Davet Et, 30.000 TL Nakit Ödül Kazanma Şansını Yakala! Hemen Odealı Olun, Hisse Senedi Komisyonunuzun 2.000 TL’si Bizden Olsun!
TÜM KAMPANYALAR
TR EN
ŞUBE&ATM
Hesaplama Araçları Kampanyalar Ürün ve Hizmet Ücretleri
MÜŞTERİ OL

IBAN Numarası Nedir? IBAN Açılımı ve Yazım Kuralları​

Genel Bilgiler

IBAN Numarası Nedir? IBAN Nasıl Yazılır?

Günümüzde bankacılık işlemlerinin birçoğu dijital ortama taşındı. Özellikle IBAN formatının ortaya çıkışı, para transferi ve bazı rutin ödemelerin daha hızlı ve güvenli yapılabilmesini mümkün kılar. Peki, IBAN nedir ve nasıl yazılır? Yurt içi ve yurt dışı para transferi için kullanılan biçimle ilgili tüm detayları bu sayfada bulabilirsiniz.

IBAN Ne Demek?

IBAN nedir sorusuna, Avrupa Birliği tarafından bankalar arası para transferini kolaylaştırmak amacıyla kullanılan biçim cevabı verilebilir. Söz konusu biçim, bir bankadan diğerine hatasız ve hızlı para transferi yapılmasını mümkün kılar. IBAN, her ülkeye özgü bir biçim oluşturulur. Ancak yapılandırma aşamasında biçimin uluslararası standartlara uygunluğu kriteri göz önünde bulundurulur.

Türkiye’deki IBAN formatı, bankaların kendi sistemlerine göre oluşturdukları hesap numaraları baz alınarak kurgulanır. Hesap numarasının başına ülke kodu, kontrol basamakları ve banka kodu eklenir. Böylece her müşteri için benzersiz bir rakam ve harf dizisi ortaya çıkar.

IBAN Açılımı ve Tanımı

IBAN'ın açılımı International Bank Account Number'dır. Bu kavram, dilimizde Uluslararası Banka Hesap Numarası şeklinde tanımlanabilir. Formatın oluşturulmasındaki temel amaç, uluslararası para transferlerindeki karmaşık yapıyı ortadan kaldırmaktır. Yerel formatlar, IBAN standartlarına göre yeniden düzenlenerek müşteri bazında özgün tanımlama imkanı korunmuş olur. Bu faydaya ek olarak işlem esnasında karışıklık olasılığı neredeyse tamamen ortadan kalkar.

IBAN ile Hesap Numarası Arasındaki Fark

IBAN ile hesap numarası arasındaki en temel fark işlevdir. Bir hesap numarası, yalnızca onu oluşturan bankanın kendi sisteminde geçerlidir. Yani yalnızca kurum bazında benzersizlik söz konusudur. Hesap numarasından farklı olarak IBAN, uluslararası geçerliliğe sahiptir. Farklı ülkelerdeki bankalar, formatı kolaylıkla tanımlayıp para transfer sürecini tamamlayabilir. Zira Uluslararası Banka Hesap Numarası hem bankayı hem de ilgili hesabı gayet açık biçimde tanımlar.

IBAN Numarası Kaç Hanelidir?

IBAN numarası uzunluğu, ülke bazında değişiklik gösterebilir. Türkiye’de 26 karakterden oluşan format kullanılır. Bir IBAN numarası oluşturulurken çoğu hesap numarasının aksine yalnızca rakam dizisi kullanılmaz. Bazı kısımlarda, belirleyici harfler de kombinasyona dahil edilir. Türkiye’ye özgü tipik bir IBAN numarasının içinde şu kısımlar yer alır:

  • İlk 2 karakter, ülke kodudur.
  • Takip eden 2 karakter, kontrol basamaklarını içerir.
  • Devamındaki 5 karakter, bankayı tanımlayan koddur.
  • Geri kalan 17 karakter, müşteri hesap numarasını tanımlar.

Kombinasyondaki bu dizi, elektronik sistemlerin hatasız biçimde işlemi gerçekleştirebilmesini mümkün kılar. Eğer geçersiz IBAN girişi olursa, sistem kontrol basamaklarını kullanarak durumu anında fark edebilir.

IBAN Numarası Nasıl Yazılır?

IBAN numarası, yazılı halde 4 hanelik gruplara ayrılarak gösterilir. Basitçe kümelenmiş haldeki harf ve rakam kombinasyonunun daha anlaşılabilir olması amacıyla ayrıca her hane grubu bitiminde bir boşluk bırakılır. Böylece okunabilirlik artarken kullanıcı hatalarını azaltma imkanı doğar.

Doğru Format ve Boşluk Kullanımı

IBAN numarasının yazımındaki doğru format, boşluklu yazımdır. Yani tipik bir IBAN yazımı aşağıdaki gibidir:

TR12 3456 7890 1234 5678 9012 34

Numaranın bu şekilde yazılması, iletişim halindeki kişilerin birbirini anlamasını kolaylaştırır. Söz konusu format, okuma güçlüğünü de ortadan kaldırdığı için hem hata ihtimali hem de işlem talebini oluşturma süresi düşer.

IBAN Numarası Ne İşe Yarar?

  • IBAN, para transferi süreçlerinin güvenli, hızlı, hatasız yapılmasında kilit rol oynar. İçerdiği bilgiler, elektronik sistemlerin ülke, banka, şube ve hesap numarası bilgilerini kesin bir doğrulukla işlemesine olanak tanır. Böylece transfer edilen meblağın hatalı hesaba yönlendirmesi ihtimali ortadan kalkar.
  • IBAN numarası ayrıca işlem hızını artıran bir kolaylıktır. Formatın yaygınlaşmasıyla kullanıma geçen bankalar arası otomatik doğrulama mekanizması, girilen dizinin doğruluğunu anında kontrol eder. Herhangi bir hata yoksa Türkiye’deki bir kişinin gönderdiği para, hızlıca dünyanın farklı noktasındaki alıcısına ulaşır.
  • Numara, işlem doğruluğu ve hızını artıran etken olmanın yanı sıra güvenliği artıran bir unsur konumundadır. Çünkü IBAN hem banka bilgileri hem de hesap numarası kodları kullanılarak oluşturulur. Dolayısıyla yalnızca hesap numarası ile transfer yapma olası değildir. İşlem yapılabilmesi için doğru ve eksiksiz bilgi girişi şarttır.
  • Geleneksel yöntemlerle bankalar arası para transferi, yalnızca zaman alan bir süreç değildir. Aynı zamanda yanlış hesaba gönderilen paranın geri alınması için ek masraf yapmak gerekebilir. IBAN sayesinde zaman tasarrufu oluşurken hatalı transfer ve buna bağlı masraf ihtimali ortadan kalkar.
  • Geleneksel yöntemlerle para transfer etmenin bir diğer dezavantajı, ülkeler arası işlemleri karmaşıklaştırmasıdır. Bankalar, IBAN sayesinde herhangi bir zorluk yaşamadan işlemleri daha verimli yönetebilir. Zira farklı hesap numarası ve banka kodu formatlarının yerini standart haldeki, anlaşılması kolay IBAN standardı alır.

Para Transferlerinde IBAN Kullanımı

IBAN, para transferinde karşı tarafın banka ve hesap bilgilerini net şekilde belirlemeye yarar. Sağladığı kolaylıktan dolayı numara, şu işlemlerde kullanılır:

  • Bir bankadan diğerine yapılan EFT ve havale işlemlerinde IBAN kullanımı zorunludur.
  • Uluslararası para transferlerinde, işlem süresini kısaltıp masrafları azalttığı için IBAN kullanılır.
  • Format, fatura ve ödeme sistemlerinde süreçlerin sadeleşmesine imkan sağlar.

IBAN Sorgulama ve Doğrulama İşlemleri

IBAN sorgulama ve doğrulama işlemleri için bankaların sunduğu dijital çözümlerden faydalanılabilir. Sorgulama yapmak amacıyla internet bankacılığı ve mobil uygulama hizmetlerini kullanabilirsiniz. Kendi IBAN numaranız için dijital kanalları kullanmanız, zamandan tasarruf etme avantajını beraberinde getirir. Alternatif olarak yatırım hesabı açmak gibi hizmetler için ziyaret ettiğiniz banka şubesinden ve müşteri hizmetlerinde de konuyla ilgili destek alabilirsiniz.

IBAN doğrulama amacıyla hem bankaların hem de Türkiye Bankalar Birliği'nin resmi web sitesinde bulunan araçları tercih edebilirsiniz. Söz konusu araçlar, kontrol basamaklarını kullanarak sayı ve harf kombinasyonunun doğruluğunu otomatik test eder. Böylece elinizde bulunan ve para transferi yapmayı planladığınız numaranın geçerli olup olmadığı  saniyeler içinde öğrenebilirsiniz.

Kaynakça:
https://www.tbb.org.tr/bankacilik/arastirma-ve-yayinlar/arastirma-ve-sunumlar/pdf/333
https://wise.com/gb/iban/  
https://www.investopedia.com/terms/i/iban.asp
https://www.wellsfargo.com/cib/global-services/resources/iban/
https://internationalservices.hsbc.com/international-banking/iban-explained/