İçeriğe atla

Ürün ve Hizmet Ücretleri

Hesaplama Araçları Kampanyalar Şube & ATM EN

KAMPANYALAR

Hemen Odealı olun, 100.000 TL yatırımınıza 10.000 TL’ye varan Hediye Fon fırsatını kaçırmayın! Arkadaşını Davet Et, 30.000 TL Nakit Ödül Kazanma Şansını Yakala! Hemen Odealı Olun, Hisse Senedi Komisyonunuzun 2.000 TL’si Bizden Olsun!
TÜM KAMPANYALAR
TR EN
ŞUBE&ATM
Hesaplama Araçları Kampanyalar Ürün ve Hizmet Ücretleri
MÜŞTERİ OL
o

Öz Sermaye (Öz Karlılık) Nedir?​

Genel Bilgiler

Öz Sermaye (Öz Karlılık) Nedir? Sermaye ve Öz Sermaye Farkları

Bir şirketin mali sağlığını, finansal yapısını ve uzun vadeli sürdürülebilirliğini anlamak için kullanılan birçok temel finansal gösterge bulunur. Bu göstergeler arasında, şirketin net varlığını ve hissedarlarının şirket üzerindeki gerçek payını ifade eden öz sermaye en kritik kavramlardan biridir.

Genellikle şirketin toplam sermayesi ile karıştırılsa da öz sermaye nedir sorusunun yanıtı, bir işletmenin finansal gücü ve değeri hakkında çok daha derin bilgiler sunar.

Haliyle öz sermaye nedir ve nasıl hesaplanır, şirket performansının en önemli göstergelerinden biri olan öz sermaye karlılığı nedir ve yatırımcılar için bu kavramlar ne anlama gelir gibi soruların cevaplarını bulmak da şirketler için önemlidir.

Öz Sermaye Ne Anlama Gelir?

Öz sermaye nedir sorusuna verilebilecek en basit yanıt; bir şirketin bilançosunda yer alan toplam varlıklarından, toplam borçlarının çıkarılmasıyla elde edilen net değer şeklindedir. Diğer bir deyişle, şirketin tüm borçları ödendikten sonra geriye kalan ve tamamen hissedarlara ait olan varlıkların toplamını ifade eder. Bu nedenle öz sermaye şirketin net değeri olarak da adlandırılır ve şirketin finansal sağlığının en temel göstergelerinden biridir.

Bu kavram, şirketin kuruluşunda ortaklar tarafından konulan sermayeyi, zaman içinde elde edilen ve dağıtılmayan kârları, sermaye yedeklerini ve yeniden değerleme artışlarını içerir. Pozitif ve büyüyen bir öz sermaye, genellikle şirketin kârlı bir şekilde faaliyet gösterdiğini, borçlarına göre varlıklarının daha fazla olduğunu ve finansal olarak güçlü bir yapıya sahip olduğunu gösterir.

Negatif bir öz sermaye ise, şirketin borçlarının varlıklarından daha fazla olduğu, yani teknik olarak iflas durumuna yakın olduğu anlamına gelir. Bu nedenle bir şirketin finansal analizini yaparken, öz sermayenin büyüklüğü ve zaman içindeki değişimi dikkatle incelenir.

Öz Sermaye Nasıl Hesaplanır?

Öz sermaye nasıl hesaplanır sorusunun cevabı, şirketin bilançosundan elde edilen temel verilerle yapılan basit bir matematiksel işleme dayanır. Bilanço, bir şirketin belirli bir tarihteki varlıklarını ve bu varlıkların hangi kaynaklarla finanse edildiğini gösteren temel bir mali tablodur.

Öz Sermaye Formülü ve Bileşenleri

Temel öz sermaye formülü oldukça nettir:

Öz Sermaye = Toplam Varlıklar - Toplam Borçlar (Yabancı Kaynaklar)

Bu formüldeki bileşenler şunlardır:

  • Toplam Varlıklar: Şirketin sahip olduğu tüm ekonomik değerleri ifade eder. Bunlar nakit, alacaklar, stoklar gibi dönen varlıklar ile binalar, makineler, demirbaşlar gibi duran varlıklardan oluşur.
  • Toplam Borçlar (Yabancı Kaynaklar): Şirketin üçüncü şahıslara olan tüm yükümlülüklerini ifade eder. Kısa vadeli borçlar ve uzun vadeli borçlar olarak ikiye ayrılır.

Örneğin bir şirketin toplam varlıkları 10 Milyon TL ve toplam borçları 6 Milyon TL ise, şirketin öz sermayesi 4 Milyon TL'dir. Öz sermaye nasıl hesaplanır sorusunun yanıtı, bu temel denkleme dayanır.

Öz Sermayeyi Etkileyen Unsurlar

Bir şirketin öz sermayesi statik değildir; zaman içinde çeşitli faktörlere bağlı olarak artar veya azalır. Öz sermayeyi etkileyen başlıca unsurlar şunlardır:

  • Kâr veya zarar: Şirketin dönem sonunda elde ettiği net kâr, dağıtılmayıp şirkette bırakılırsa öz sermayeyi artırır. Dönem zararı ise öz sermayeyi azaltır.
  • Sermaye artırımı veya azaltımı: Ortakların şirkete ek nakit koyması öz sermayeyi artırırken, sermayenin azaltılması tersi bir etki yaratır.
  • Temettü ödemeleri: Şirketin kârının bir kısmını ortaklarına temettü olarak dağıtması, dağıtılan tutar kadar öz sermayenin azalmasına neden olur.
  • Yeniden değerleme fonları: Duran varlıkların değerinin yeniden değerlendirilmesi sonucu ortaya çıkan artışlar, öz sermaye içinde bir fon hesabında gösterilerek öz sermayeyi artırabilir.

Öz Sermaye Karlılığı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Öz sermaye karlılığı nedir sorusu, yatırımcılar ve şirket yöneticileri için en önemli performans göstergelerinden birini tanımlar. Öz sermaye karlılığı bir şirketin sahip olduğu öz sermayeyi kullanarak ne kadar net kâr ürettiğini gösteren bir verimlilik ve kârlılık oranıdır.

Bu oran, ortakların şirkete yatırdıkları her bir birim sermaye karşılığında ne kadar getiri elde edildiğini yüzde olarak ifade eder. Kısaca öz sermaye karlılığı nedir sorusunun yanıtı, şirketin hissedar yatırımını ne kadar verimli kullandığının bir ölçütüdür.

Hesaplanması oldukça basittir:

Öz Sermaye Karlılığı (%) = (Net Kâr / Ortalama Öz Sermaye) x 100

Burada, net kâr şirketin gelir tablosundan alınır. Ortalama öz sermaye ise genellikle dönem başı ve dönem sonu öz sermaye tutarlarının toplanıp ikiye bölünmesiyle bulunur. Bu, dönem içindeki öz sermaye değişikliklerinin etkisini yumuşatmak için yapılır. Yüksek bir öz sermaye karlılığı oranı, genellikle şirketin kârlı olduğunu ve ortakların sermayesini verimli bir şekilde kullandığını gösterir.

Öz Sermaye ve Karlılık Arasındaki İlişki

Öz sermaye ve kârlılık arasında doğrudan ve döngüsel bir ilişki vardır. Bir şirket faaliyetlerinden net kâr elde ettiğinde ve bu kârın tamamını temettü olarak dağıtmayıp bir kısmını işletmede bıraktığında, bu dağıtılmayan kârlar doğrudan öz sermayeye eklenir. Bu durum, öz sermayenin de büyümesini sağlar.

Büyüyen öz sermaye şirketin daha fazla yatırım yapması, operasyonlarını genişletmesi ve gelecekte daha da fazla kâr üretmesi için bir kaynak oluşturur. Kârlılığın devam etmesi, öz sermayenin daha da büyümesine yol açar ve bu pozitif döngü devam eder.

Dolayısıyla sürekli olarak kâr üreten ve bu kârı verimli bir şekilde yeniden yatırıma dönüştüren şirketlerin öz sermayeleri zamanla istikrarlı bir şekilde artar. Bu ilişki, bir şirketin uzun vadeli büyüme potansiyelinin de bir göstergesidir.

Yatırımcılar İçin Öz Sermaye Karlılığının Önemi

Öz sermaye karlılığı hisse senedi yatırımcıları için bir şirketi analiz ederken baktıkları en temel oranlardan biridir. Bu oranın yüksek ve istikrarlı olması, yatırımcılar için birçok olumlu sinyal verir. Öncelikle yüksek kârlılık, şirketin yönetimi tarafından verimli bir şekilde işletildiğini ve ortakların parasının değer kazandığını gösterir. Yatırımcılar yatırdıkları sermayenin ne kadar hızlı bir şekilde kâra dönüştüğünü görmek için bu oranı kullanırlar.

Karlılık oranı, aynı sektördeki farklı şirketleri karşılaştırmak için de etkili bir araçtır. Benzer işi yapan iki şirketten karlılığı daha yüksek olanın, sermayesini daha verimli kullandığı ve dolayısıyla daha iyi bir yatırım olabileceği düşünülebilir.

Ancak bu oranı tek başına değerlendirmek yanıltıcı olabilir. Şirketin borçluluk düzeyi, sektör ortalamaları ve geçmiş yıllardaki performansı gibi diğer faktörlerle birlikte analiz edilmesi gerekir. Bu tür finansal analizler yapmak ve yatırım kararları almak için ilk adım, güvenilir bir aracı kurumda bir yatırım hesabı açmak olabilir.

Yatırımcılar ayrıca uluslararası piyasalardaki gelişmeleri ve canlı döviz kuru hareketlerini de takip ederek genel ekonomik konjonktürü analizlerine dahil edebilirler.

Öz Sermaye Artışı Ne İfade Eder?

Bir şirketin bilançosunda öz sermayenin zaman içinde artması, genellikle olumlu bir finansal gelişme olarak yorumlanır ve birkaç farklı anlama gelebilir. Öz sermaye artışının en sağlıklı ve sürdürülebilir yolu, şirketin kârlı faaliyetleri sonucu elde ettiği net kârı bünyesinde tutmasıdır. Bu, şirketin organik olarak büyüdüğünü ve kendi kaynaklarıyla değer yarattığını gösterir.

Bunun dışında, şirket ortaklarının şirkete ek sermaye koyması da öz sermayeyi artırır. Bu durum, şirketin yeni yatırımlar yapmak veya finansal yapısını güçlendirmek için ek kaynak sağladığını gösterir. Duran varlıkların yeniden değerlenmesi gibi muhasebesel uygulamalar da öz sermayede artışa neden olabilir.

Genel olarak istikrarlı öz sermaye artışı, şirketin finansal sağlığının iyiye gittiğinin, borç ödeme kapasitesinin arttığının ve piyasa değerinin yükselme potansiyeli taşıdığının bir işaretidir demek mümkündür.

Kaynak:
Türk Ticaret Kanunu (TTK)
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK)